Botbreuk en ontwrichting

Bij een botbreuk (fractuur) staat het lichaamsdeel in een abnormale stand of is abnormaal beweeglijk, en als de huid door de breuk is beschadigd, spreekt men van een open botbreuk. Wanneer er geen afwijkende stand of beweeglijkheid zichtbaar is, kan een botbreuk lastig te onderscheiden zijn van een kneuzing of verstuiking. Bij een ontwrichting is een gewricht uit de kom geschoten, vaak door een val of een verkeerde beweging, en bij kinderen kan dit ook ontstaan door een korte ruk aan de arm, bijvoorbeeld bij zwieren of optillen uit de box. Een ontwricht lichaamsdeel mag nooit in de normale stand worden teruggebracht.

Wat doe je bij botbreuken en ontwrichtingen? 

• Indien dat nog niet het geval is laat je het slachtoffer liggen bij breuken of ontwrichtingen van been, heup en bekken.  

• Zorg dat het gebroken of ontwrichte lichaamsdeel (verder) zo min mogelijk beweegt.  

• Verwijder sieraden van een gewond lichaamsdeel om beknelling door zwelling te voorkomen.  

• Laat het slachtoffer zelf de houding bepalen van het gebroken of ontwrichte lichaamsdeel, want wordt een gebroken onderarm ondersteund door de andere onderarm. Bij een gebroken bovenarm houdt het slachtoffer vaak de arm vast bij de pols. 

• Voorkom bij een gebroken (onder)been dat de voet omklapt door een opgerolde deken, opgerolde kleding of bijvoorbeeld tassen langs het been en de voet te leggen. Ondersteun de voet eventueel met je handen.  

• Bel 112 ingeval van een open botbreuk, verkleuring van de huid rondom een breuk of ontwrichting, breuk of ontwrichting van bovenbeen, heup of bekken of hevige pijn. 

• Bel in andere gevallen de huisarts of spoedpost van de huisartsen voor een verwijzing naar het ziekenhuis. Ga na overleg met een huisarts met eigen vervoer naar het ziekenhuis. 
• Bij open botbreuken dek je de wond af met een steriel kompres. Plak het kompres niet te strak. 

Video botbreuk

In deze video wordt getoond wat je moet doen bij een gebroken onderbeen.